□ اتان ایندی

چکیده:

آیا بین رکود اقتصادی و فرهنگ فست فودی ارتباطی وجود دارد؟ آیا رونق رستوران‌های فست فود نتیجه بروز رکود اقتصادی است، یا یکی از علل تشدید آن؟ نویسنده در این مقاله ضمن توصیف فرهنگ فست فودی و اثرات اجتماعی آن ادعا می‌کند که با وخامت روزافزون شرایط اقتصادی مردم آمریکا، اقبال آنها نسبت به رستوران‌های فست فود شدت گرفته و رستوران‌ها نیز که از این امر آگاه هستند، برای جذب بیشتر مردم و سودآوری بیشتر، قیمت غذاهای خود را در سطحی حفظ کرده اند که بر تعداد مشتریانشان بیفزایند.

تا آنجا که من  می‌دانم، خوردن غذاهای سالم، به سالم ماندن انسان منجر می‌شود و سلامتی درها را به روی فرصت‌ها و شادکامی‌ها می‌گشاید.

خوردن به طور عام و خوردن غذاهای سالم به طور خاص، شاخص ترین  دغدغه اکثر افراد نیست یا اصولاً از زمره دغدغه‌های اصلی آنها نیست. برای این افراد، به طور معمول، پول مهم تر از رژیم غذایی است. برای بیشتر مردم، وام مسکن، پرداخت  اقساط وسیله نقلیه و به طور کلی پس انداز کردن، از یک رژیم غذایی سالم اهمیت بیشتری دارد.

برای این عده از مردم، نگه داشتن پول در جیب مهم تر است از هزینه کردن آن برای خوردن غذاهای بی ضرر و مغذی. خوب غذا خوردن می‌تواند مستلزم صرف زمان بیشتری باشد(وقت طلاست) و معمولا گران تر از خوردن تند و سریع چیزی تمام می‌شود. هر چه ایالات متحده و جهان بیشتر در رکود فرو می‌روند  و مشابهت‌های بین زمان حال با دوران رکود بزرگ آشکارتر می‌شود، بر روی صورت غذاهای رستوران‌های فست فود، گزینه‌های بیشتری ظاهر می‌شود که یک دلار قیمت دارند. و همچنین، تبلیغات بیشتر برای غذاهای سریع و ارزان؛ در زمانه ای که به دست آوردن پول، دغدغه شماره یک مردم شده است، چه چیزی بیش از این، بین مردم خواستار دارد؟

دغدغه‌های مربوط به وقت و پول، معمولاً نیازهای غذایی اساسی و اولیه را تحت الشعاع خود قرار می‌دهند. بسیاری از افراد، فست فودهایی را که به آنها حق انتخاب می‌دهند، به جایگزین‌های آنها  ترجیح می‌دهند .برای مثال، در  دوران رکود اقتصادی جهانی فعلی، «مک دونالد» در حال تجربه کردن رشد تازه ای است. رستوران‌های انحصاری فست فود، سهل الوصول بودن، قیمت کمتر و تنوع را عرضه می‌کنند اما مواد مغذی و سالم در اختیار انسان‌ها نمی‌گذارند. رستوران‌های فست فود در بحبوحه ای که جهان با رکود اقتصادی دست به گریبان است، عملکرد خوبی دارند و یکی از دلایل  آن  این  است که آنها در  بروز رکود جهانی نقش داشته اند.

انحصارهای فست فود، هم در کامیابی‌ها و هم ناکامی‌ها، یکی از جنبه‌های کلیدی جهانی سازی محسوب می‌شوند. فعالیت مبتنی بر جهانی سازی، محلی گرایی را از بین می‌برد و کاهش می‌دهد. یکپارچه سازی جهانی به جای توسعه محلی بوده است که رکود جهانی را  به وجود آورده است.

اگر چه بی شک هر کسب و کاری حتی انحصارهای فست فود، مزایای خود  را دارند، اما  واکنش‌هایی را نیز در پی  دارند. رستوران‌های  فست فود نه تنها فرصت و آسودگی محدودی را عرضه می‌کنند، با این حال، نوعاً فرصت‌ها را نیز از بین می‌برند. به این ترتیب، محلی‌ها کمتر قادر به دورهم جمع شدن و تشکیل دادن یک رستوران رقابتی هستند. انحصارهای فست فود به طور جهانی شکل می‌گیرند، بی آنکه دغدغه محلی گرایی یا محلی‌ها را داشته باشند.

وقتی مردم می‌بینند جایگزین‌های ارزان قیمتی را پیش رو دارند، کمتر تمایل پیدا می‌کنند، خود را از طریق غذاهایی که خود پرورش داده اند و حتی خود آماده  کرده اند سیر کنند. انحصارهای فست فود مستقیماً غذاهای ارزان قیمت عرضه می‌کنند؛ اما هزینه‌های غیر مستقیم دیگری نیز وجود دارد. غذاهای ارزان و سریع، اکثر انگاره‌ها درباره کاشت و پرورش مواد غذایی را نابود کرده اند.

زمانی بود که مردم محصولات مورد نیاز خود را پرورش می‌دادند. امروزه با فرارسیدن بحران، پول بیشتری چاپ و توزیع می‌شود. برای افزایش تولید، چیزهایی باید تولید شود، اما صرف چاپ پول منجر به خلق چیزی نخواهد شد. تولید کالاهای واقعی، تنها راه برای افزایش تولید ناخالص ملی و شکوفایی اقتصادی است. البته اگر مواد غذایی در جایی تولید نمی‌شد، رستوران‌های فست فود یا هر رستوران دیگری وجود نمی‌داشت. عامل فست فود که می‌تواند در یک اقتصاد در حال کوچک شدن نقش  ایفا کند، ضرورتاً نه در گردآوری و آماده سازی مواد غذایی،  بلکه در قانونمند سازی  کسب و کار است که خود را نشان می‌دهد. مدل کسب و کار  انحصاری، بر جهانی سازی مبتنی است و نه بر محلی سازی. انحصارهای شرکتی به دنبال  گسترش کسب و کار خود و امحای سایر گزینه‌های کسب و کار محلی در اطراف جهان هستند.

رستوران‌های فست فود با عرضه  وعده‌های غذایی ارزان و سریع که مردم را قادر می‌سازد تا وقت بیشتری را صرف فعالیت‌هایی پیچیده تر از گردآوری و آماده سازی مواد غذایی کنند، توانسته اند راه جهانی سازی را هموار کنند. انحصارهای فست فود برای کسب و کار خوب هستند، اما برای چیزهای دیگر خوب نیستند.

انحصارهای فست فود به منظور توسعه موفقیت آمیز در سطح جهانی، باید با محصولات بسته بندی غذایی، در گستره ای به وسعت جهان همراه شوند. مدل کسب و کار آنها هرمی است که در راس آن رشد و انحصارگرایی جهانی قرار دارد.

انحصارهای فست فود، رژیم غذایی ملت‌ها را تغییر داده اند. آنها  انگاره  انسان‌ها برای گردآوری و آماده سازی غذا  با کمک یکدیگر را نیز عوض کرده اند.آنها رژیم غذایی جهان، تجارت جهان و نیز شاید اکثر چشم اندازهای جهانی نسبت به غذا را دگرگون کرده اند. همان گونه که دولت آمریکا ابتدا تحت هدایت جرج بوش «دست و پا چلفتی» و بعد در ادامه،  تحت هدایت باراک اوباما، قرض کردن و خلق پول را به پرورش یا ساخت کالاهای به راستی سودمند ترجیح می‌دهد، مردم آن نیز غذاهای ارزان و سریع و سهل الوصول را ترجیح می‌دهند. ساختار انحصارهای فست فود مبتنی بر جهانی سازی و سودآوری موسسات است. این یک مدل کسب وکار موفق در هر فضای اقتصادی است، البته مادامی که در جهان کشاورزی ادامه داشته باشد و کسی باشد که به کار  کاشت محصول اشتغال داشته باشد.

یکی از تیوری‌های اقتصادی کینزی که در سال 2009 به مرحله عمل گذاشته شد، این انگاره است که وقتی هیچ شغلی وجود ندارد، دولت باید به مردم پول بدهد تا در زمین چاله‌هایی را بکنند و اگر لازم شد، به کسان دیگری نیز پول بدهد تا این چاله‌ها را پر کنند. فرض این تیوری این است که یک نفر پول واقعی دارد و به سادگی آن را چاپ نمی‌کند؛ اما حتی در این صورت، این کار برای اکثریتی از افراد، به سختی و فقط به طور موقت معقول می‌نماید. در حالی که به مردم پول پرداخت می‌شود تا چاله بکنند، چرا به کسان دیگر پول داده نشود تا چیزی را در آن قرار دهند که رشد کند و محصول بدهد؟ یک ضرب المثل چینی می‌گوید: بهترین زمان برای کاشت یک درخت، بیست سال قبل است. بهترین زمان بعدی، اکنون است. انحصارهای فست فود این انگاره را از بین برده اند که فرد باید زحمت کاشت درختان را به منظور داشتن غذایی که در محل ریشه داشته باشد، متحمل شود. انحصارهای فست فود  کاری می‌کنند که چیزی مضحک،  قابل قبول به نظر برسد و چیزی معقول و منطقی، غیر عملی به نظر آید.

نظام اشتراکی مبتنی بر الیگارشی، اصطلاحی بود که توسط جرج اورول در معروف ترین اثر خود، یعنی کتاب 1984   به کار گرفته شد.  الیگارشی یک نهاد بسته است که در آن، تعداد زیادی از مردم توسط عده اندکی از آنها کنترل می‌شوند و آن را به بهترین شکل خود می‌توان به شکل یک هرم نشان داد. نظام اشتراکی مبتنی بر الیگارشی، آرایشی هرمی دارد که در درون یک هرم پیچیده دیگر جای می‌گیرد. رستوران‌های انحصاری فست فود در قالب چنین شراکت  نهادی هرمی  شکلی طراحی شده اند.

جهانی سازی هرمی،  شعبه‌هایی نهادی را ایجاد می‌کند که تعداد اندکی  از افراد را منتفع می‌کند. همه چیز با غذا آغاز می‌شود، از جمله جهانی سازی و نظام اشتراکی مبتنی بر الیگارشی. انحصارهای فست فود به منظور جهانی شدن، باید محلی سازی را نابود کند، چرا که محلی سازی به افراد زیادی نفع می‌رساند.

وقتی کالاها و خدمات در محل ایجاد و تولید  شوند، محلی‌ها از فرصت‌های پیش آمده منتفع می‌شوند، امری که غالباً به شادکامی انسان‌ها می‌انجامد.

وقتی کالاها عمدتاً از طریق معدودی نهاد و از مکان‌هایی معدود حمل می‌شود، فقط معدودی از افراد منتفع می‌شوند و  برای تعداد زیادی از مردم وابستگی می‌آورد . نظام اشتراکی مبتنی بر الیگارشی نظامی خطرناک است  که غالباً  در اشکالی مطبوع و ظاهراً بی خطر مثل برگرها و سوخاری‌ها عرضه می‌شود. روندهای آماده سازی مواد غذایی در  کارخانه‌ها، مستلزم طیفی از اقدامات آماده سازی است، از گنجاندن هورمون‌ها، آفت کش‌ها و مواد نگه دارنده گرفته تا مهندسی و استفاده  از  ارگانیسم‌های جدیدی که از طریق دستکاری ژنتیک به دست آمده اند. به این ترتیب است که این روند‌ها  به جهانی سازی، وابستگی نهادی و نظام اشتراکی مبتنی بر الیگارشی سود می‌رسانند.

غذاهایی که رستوران‌های  فست فود عرضه می‌کنند، به تحریک شامه، بیشتر از طعم و به سیر کردن، بیشتر از جذب مواد مغذی بها می‌دهند. این جایگزین‌ها را نیز غالباً فقط می‌توان در مغازه‌های خواربار فروشی انحصاری خریداری کرد، اما دست کم این مغازه‌ها مقداری مواد غذایی بی ضرر و پرورش یافته در محل را نیز عرضه می‌کنند. فرد به منظور محلی سازی ، در اولین گام باید از نهادهایی حمایت کند که جهانی سازی شده اند.

غذاهایی که در رستوران‌های  فست فود عرضه می‌شوند، قبل از خوردن، یا  مستلزم آماده سازی اندکی هستند یا اصلاً نیازی به آماده سازی ندارند: میوه‌ها، سبزی‌ها،آجیل، ماست، نان، قورمه گوشت، پنیر، تمام گروه‌های مواد غذایی و سوپ‌های کنسروی، غلات یا ذرت. علاوه بر اینها،  فرد می‌تواند تعدادی از غذاها را آماده کند و با خود به مسافرت‌های راه دور یا جاهایی  ببرد  که اگر آنها را با خود نداشته باشد، مجبور خواهد بود، باز هم غذایش را در یک رستوران فست فود صرف کند.

منبع: www.opednews.com

به نقل از: ماهنامه سیاحت غرب، شماره 71