سلام آقای دکتر وقت بخیر من یک ماه یک نم میشه پریود نشودم آب پیاز بخورم کدام مشکل نداره میشه یک معلومات بده
هشمیان

سلام پسر من 4 روزگی زرد شد ، من همین درمان هایی که در مقاله هست روانجام دادم ، الان 23 روزشه ، زردی خیلی کم شده اما رفع نشده ، ایا این خطر داره؟
صمدی

ببخشید یعنی راه ررفتن میان دو زن خنگ میشیم؟
اسلام علی الحسین

سلام وقتتون بخیر نوزاد ۳ ماه دارم که خیلی رفلاکس داره و با هربار شیرخوردن خیلی بالا میاره هم به شکل پنیر هم شیر، خیلی مواردو امتحان کردم آویشن، غذاهای طبع گرم، بارهنگ و عرق نعنا، خیلی کم غذاهای سرد میخورم اما بازم رفلاکسش خوب نمیشه راهنمایی میکنین لطفا؟ تابستون امسال اصلا میوه های،تابستونی نخوردم ولی بازم رفلاکس داره
درویشی

سلام من دچار یبوست وتنلی روده هستم درضمن تنبلی تخمدان هم دارم چه دارویی مصرف کنم
آسیه

سلام دکتر تشکر از سایت خوبتون دکتر می خواستم بدونم تبلیغاتی که در مورد اثر پودر جوانه گندم در تپل شدن صورت میشه صحت داره ؟ اگر صحت داره آیا از پودر جوانه گندم های موجود در بازار برای تپل شدن صورت میشه استفاده کرد ؟ و به چه نحو باید تپل شدن صورت باید مصرف کرد ؟
یاسمن

سلام. برای کم خونی فقر آهن در دوران بارداری آیا استفاده ار قرص خون طب اسلامی توصیه میشه؟ و اینکه آیا از داروهای صفرابر در این دوران میشه استفاده کرد؟
محمودی

سلام طریقه بادکش برای غلبه بلغم و رفع درد کمر ناشی از بلغم
کبرا بحرینی

سلام اقای دکتر ممنون از سایت بسیار خوبتون ببخشید اگر براتون مقدور هست این کانال تلگرامی رو نگاه کنید و نظرتون بفرمایید. نقد پزشکی هست و یه عناوینی دارن مثل پزشکی کل نگر. تاکیدشون اینه که اکثر بیماریها به دلیل از بین رفتن میکروبیوم روده است. علتشم اسیدی بودن بدن هست. من میخواستم بدونم ایا طب سنتی هم این موارد رو قبول داره؟ مثلا میگن نان نباید مصرف کرد. ممنون https://twitter.com/k_sabetghadam


شریف

من کم خونی داشتم الان عرق بادرشم گرفتم میشه اونو بخورم شیرموز قطع نمیکنه اون ظرر نداره
معصومه
زندگی استعماری؛ طبّ استعماری
صنعت قند با خریدن دانشمندان، تقصیرها را گردن چربی انداخت (مقاله انتخابی)
تعداد: 0 میانگین: 0
[تعداد بازدید : 5733]

[نسخه چاپی]

 

 

بسم اللّه الرّحمن الرّحيم 

و صلّي الله علي محمّد و آله الطّاهرين  و لعنة الله علي اعدائهم اجمعين 

 

 

 

 

صنعت قند با خریدن دانشمندان، تقصیرها را گردن چربی انداخت

 

 

 

 

وقتی دانشمندان از صنعت پول بگیرند، نه از دولت، امکان دست‌کاری در تحقیقات بالا می‌رود

 

 

 

 


 
 آناهاد اوکانر
ترجمۀ: نرگس نخجوانی
مرجع: NYTimes
سال گذشته، مقاله‌ای در روزنامۀ نیویورک‌تایمز برملا کرد که کوکاکولا، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ نوشابه‌های قندی، میلیون‌ها دلار برای تأمین مالی پژوهشگران مقرر کرده است، پژوهشگرانی که به‌دنبال کم‌اهمیت جلوه‌دادن ارتباط میان نوشیدنی‌های قندی و چاقی هستند. در ماه ژوئن، خبرگزاری آسوشیتد‌پرس گزارش کرد که تولیدکنندگان آب‌نبات از مطالعاتی حمایت مالی کرده‌اند که مدعی هستند کودکانی که آب‌نبات مصرف می‌کنند کم‌وزن‌تر از کودکان دیگر هستند.

 

پنج دهه پژوهش درمورد تغذیه و بیماری‌های قلبی، احتمالاً به‌صورتی گسترده تحت‌تأثیر صنعت قند شکل گرفته‌اند

 

 

نیویورک تایمز — اسنادی که به‌تازگی افشا شده‌ است نشان می‌دهد صنعت قند در دهۀ شصت میلادی به دانشمندان پول می‌داد تا ارتباط میان مصرف قند و بیماری‌های قلبی را کم‌اهمیت جلوه دهند و درعوض بر چربی‌های اشباع‌شده به‌عنوان عامل اصلی این بیماری‌ها تأکید کنند.

 

 

یکی از پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سن‌فرانسیسکو به‌تازگی موفق به کشف اسناد داخلی صنعت قند شده است و آن‌ها را در نشریۀ طب داخلی به‌نام ژورنال انجمن پزشکی آمریکا۱ به چاپ رسانده است. این اسناد اشاره دارند که پنج دهه پژوهش درمورد تغذیه و بیماری‌های قلبی که شامل توصیه‌های رژیمی امروز هم می‌شود‌، احتمالاً به‌صورتی گسترده تحت‌تأثیر صنعت قند شکل گرفته‌اند.

 

استنتون گلانتز، استاد پزشکی دانشگاه کالیفرنیا و یکی از نویسندگان ژورنال، گفته است که «آن‌ها می‌توانستند مباحث مربوط به قند را تا دهه‌ها منحرف کنند».

 

 

اسناد مذکور نشان می‌دهند گروهی تجاری موسوم به «بنیاد پژوهش قند»، که امروزه به‌عنوان «انجمن قند» شناخته می‌شود، به سه دانشمند هاروارد مبلغی در حدود پنجاه‌هزار دلار (به‌ارزش امروز) پرداخته است تا مروری را بر تحقیقاتِ مربوط به قند، چربی و بیماری قلبی در سال ۱۹۶۷ منتشر نمایند. پژوهش‌های مورداستفاده در این «مرور تحقیقات» را گروه قند دست‌چین کرده بودند. مقاله‌ای که در مجلۀ معتبر پزشکی نیوانگلند منتشر شده بود ارتباط میان قند و سلامتی قلبی را کوچک شمرد و چربی اشباع‌شده را عاملِ اساسی در این زمینه معرفی کرد.

 

 

با اینکه اسنادی که در آنها از این اعمال نفوذ پرده برداشته شده، مربوط به پنجاه سال پیش است، گزارش‌های جدیدتر نشان می‌دهند که صنایع غذایی به تأثیرگذاری بر علم تغذیه ادامه داده‌اند.

 

در سال گذشته، مقاله‌ای در روزنامۀ نیویورک تایمز برملا کرد که کوکاکولا، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ نوشابه‌های قندی، میلیون‌ها دلار برای تأمین مالی پژوهشگران مقرر کرده است، پژوهشگرانی که به‌دنبال کم‌اهمیت جلوه‌دادن ارتباط میان نوشیدنی‌های قندی و چاقی هستند. در ماه ژوئن، خبرگزاری آسوشیتد‌پرس گزارش کرد که تولیدکنندگان آب‌نبات از مطالعاتی حمایت مالی نموده‌اند که مدعی هستند کودکانی که آب‌نبات مصرف می‌کنند کم‌وزن‌تر از کودکان دیگر هستند.

 

 

دانشمندان هاروارد و مدیران صنعت قند که با آن‌ها هم‌دست بودند دیگر زنده نیستند. یکی از دانشمندانی که مبلغی از سوی صنعت قند دریافت کرده بود، مارک هگزتد بود. وی تا جایی به کار خود ادامه داد که سرپرست تغذیۀ دپارتمان کشاورزی ایالات متحده شد. در این مقام وی به تنظیم پیش‌نویس سندی کمک کرد که نسخۀ اولیۀ دستورالعمل غذایی دولت فدرال بود. دانشمند دیگر دکتر فردریک جی.استر رئیس دپارتمان تغذیۀ هاروارد بود.

 

انجمن قند، در بیانیه‌ای در پاسخ به گزارش ژورنال، گفته است که مرورِ سال ۱۹۶۷ زمانی منتشر شد که نشریاتِ پزشکی نوعاً از پژوهشگران نمی‌خواستند که نام حامیان مالی‌شان را آشکار کنند. مجلۀ پزشکی نیوانگلند تا سال ۱۹۸۴ نیز چنین درخواستی ننمود.

 

 

این افشاگری‌ها ازآن‌رو اهمیت دارند که بحث‌های مربوط به مضرات نسبی قند و چربی اشباع‌شدهْ امروزه نیز ادامه دارد

 

 

این بیانیه همچنین اعلام می‌کند که «صنعت قند می‌بایست شفافیت بیشتری در فعالیت‌های پژوهشی خود به کار می‌برد». بااین‌حال این بیانیه همچنان، از پژوهش‌های انجام گرفته با حمایت مالی صنعت مذکور، حمایت می‌کند، چراکه این دست پژوهش‌ها را دارای نقشی مهم و دانش‌افزا در مباحث علمی می‌داند. این بیانیه می‌گوید دهه‌های متمادی پژوهش به این نتیجه رسیده است که «قند نقش بارزی درمورد بیماری قلبی ندارد».

 

 

دکتر گلانتز معتقد است این افشاگری‌ها ازآن‌رو اهمیت دارند که بحث‌های مربوط به مضرات نسبی قند و چربی اشباع‌شدهْ امروزه نیز ادامه دارد. برای دهه‌های متمادی، مقامات رسمیْ شهروندان امریکایی را به کاهش مصرف چربی تشویق می‌کرده‌اند. این روند بسیاری از مردم را به تهیۀ غذاهای کم‌چربی و پرقند سوق داده است. این همان مسئله‌ای است که امروزه کارشناسان آن را به‌دلیل تشدید بحران چاقی سرزنش می‌کنند.

 

دکتر گلانتز همچنین گفته است: «حرکت صنعت قند بسیار هوشمندانه بود، چراکه مقالات منتشرشده در قالب مروری بر تحقیقات، به‌خصوص اگر در مجلات برجسته به چاپ برسند، می‌توانند بر شکل‌گیری کلیت مباحث علمی مؤثر باشند.»

 

 

دکتر هگزتد از پژوهش خود برای تأثیرگذاری بر توصیه‌های غذایی دولت استفاده کرده است. این توصیه‌ها بر چربی اشباع‌شده به‌عنوان عاملی برای بیماری قلبی تأکید می‌کند، درحالی‌که، به‌طور گسترده، قند را کالری خالی۲ و درعوض مرتبط با پوسیدگی دندان توصیف می‌کند. امروزه هشدارهای مربوط به چربی اشباع‌شده به‌عنوان اساس راهبردهای غذایی دولت باقی است، بااین‌حال در سال‌های اخیر انجمن قلب امریکا، سازمان جهانی سلامت (بهداشت) و باقی سازمان‌های سلامت شروع به هشدار در این خصوص نموده‌اند که مقادیر زیاد قندِ افزوده می‌تواند منجر به افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی گردد.

 

ماریون نستله -استاد تغذیه، مطالعات غذایی و سلامت عمومی در دانشگاه نیویورک- در سرمقالۀ شمارۀ جدید ژورنال نوشته است که اسناد مذکورْ شواهد قانع‌کننده‌ای در این باره به دست می‌دهد که: صنعت قند پژوهشی را برساخته است تا صریحاً قند را از این اتهام مبرا کند که عاملی مخاطره‌آمیز برای بیماری‌های قلبی‌عروقی محسوب می‌شود.

 

 


او می‌گوید: «فکر می‌کنم این مسئله ترسناک است. شما هیچ‌گاه نمونه‌هایی چنین فاش و آشکار [از انحراف واقعیات علمی] نمی‌یابید.»

 

امروزه هشدارهای مربوط به چربی اشباع‌شده به‌عنوان اساس راهبردهای غذایی دولت باقی است

 

 

دکتر والتر ویلت رئیس دپارتمان تغذیه در دانشکدۀ سلامت عمومی هاروارد گفته است که قواعد آکادمیک دربارۀ «تعارض منافع» به‌صورت بارزی از دهۀ شصت تغییر کرده‌اند، بااین‌حال مقالات صنعتِ قند به‌عنوان یادآور این موضوع باقی مانده‌اند که چرا پژوهش باید به‌جای حمایت مالیِ صنعت از حمایت مالی دولت برخوردار باشد.

 

 

 

دکتر ویلت گفت پژوهشگرانْ داده‌های محدودی برای ارزیابی خطرِ نسبیِ قند و چربی داشتند. او افزود: «با درنظرگرفتن داده‌هایی که امروز در دست داریم، نشان داده‌ایم که کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، به‌ویژه نوشابه‌هایی که با قند شیرین شده‌اند، عواملی مخاطره‌ساز برای بیماری‌های عروقی محسوب می‌شوند، بااین‌حال نوع رژیم چربی نیز اهمیت بسزایی دارد.»

 

 

مقالۀ منتشرشده در ژورنالْ بر هزاران صفحه مکاتبات و اسناد دیگری تکیه دارد که کریستین کرنز، دانشجوی پست‌دکتریِ دانشگاه کالیفرنیا در سن فرانسیسکو، از آرشیو دانشگاه هاروارد، دانشگاه ایلینوی و دیگر کتابخانه‌ها به دست آورده است.

 

 

این اسناد نشان می‌دهند که در سال ۱۹۶۴ جان هیکسون به‌عنوان یکی از مدیران رده‌بالای صنعت قند و شکر، درمورد نقشه‌ای با سایرین به بحث پرداخته است. طبق این نقشه، قرار بوده است تصور عمومی «به‌وسیلۀ پژوهش، اطلاعات و برنامه‌های قانونیِ» آن‌ها عوض شود.

 

 

در آن زمان مطالعاتی برای نشان‌دادن رابطۀ میان رژیم‌های حاوی قند زیاد و آمار بالای بیماری قلبی در کشور انجام شد. در همان زمان دانشمندانی دیگر، ازجمله فیزیولوژیست برجستۀ مینه سوتا به‌نام انسل کِیز در حال تحقیق بر روی نظریه‌ای رقیب بودند که، طبق آن، چربی اشباع‌شده و کلسترولِ غذاییْ بیشترین خطر را برای بیماری قلبی دارند.

 

 

آقای هیکسون پیشنهاد کرده بود که با یافته‌های هشداردهنده‌ درخصوص قند به‌وسیلۀ پژوهش‌های مورد حمایت صنعت قند مقابله شود. او نوشت: «در این صورت می‌توانیم داده‌ها را منتشر نماییم و اشتباه مخالفان خود را نشان دهیم.»

 

 

 

طبق این نقشه، قرار بوده است تصور عمومی «به‌وسیلۀ پژوهش، اطلاعات و برنامه‌های قانونی» عوض شود

 

 

 

در سال ۱۹۹۵ آقای هیکسون از پژوهشگران هاروارد برای نوشتن یک «مرور تحقیقات» کمک خواست تا مطالعات ضد قند را کم‌ارزش کند. او به آن‌ها ۶۵۰۰ دلار پرداخت که معادل کنونی آن ۴۹هزار دلار است. آقای هیکسون مقالاتی را جهت بازبینی برای آن‌ها انتخاب کرد و تصریح کرد نتایجی مقصود او است که در حمایت از قند باشند.

 

 

دکتر هگزتد از دانشگاه هارواد، دوباره به مدیران قند اطمینان داد: «ما به‌خوبی از منافع ویژۀ شما آگاه هستیم و تا جایی که بتوانیم درصدد تأمین آن‌ها برمی‌آییم.»

 

 

در طول کار، پژوهشگران هاروارد پیش‌نویس‌های ابتدایی را به نظر آقای هیکسون می‌رساندند و در این خصوص با وی مشاوره می‌کردند و، در مقابل، رضایت او از نتایج حاصل‌شده را به‌عنوان پاسخ دریافت می‌کردند. دانشمندان هاروارد داده‌های مربوط به قند را به بهانۀ ضعف رد کردند و به داده‌هایی تکیه کردند که بر چربی اشباع‌شده تکیه می‌کرد. آقای هیکسون گفته بود : «بگذارید به شما اطمینان دهم که این کاملاً همان چیزی است که ما در ذهن داشتیم و منتظر شمایل مکتوب آن بودیم.»

 

 

 

به‌گفتۀ دکتر گلانتز بعد از انتشار آن «مرورِ تحقیقات»، بحث درمورد قند و بیماری قلبی از رونق افتاد، درحالی‌که بسیاری از سازمان‌های سلامتْ رژیم‌های کم‌چربی را موردتأیید قرار دادند. او گفت: «بر اساس استانداردهای امروز، روش آن‌ها از اخلاق دور بوده است.»

 

 

 

* نسخهٔ صوتی این نوشتار را  اینجا  بشنوید.

 


پی‌نوشت‌ها:
* این مطلب در تاریخ ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶ با عنوان How the Sugar Industry Shifted Blame to Fat در وبسایت نیویورک‌تایمز منتشر شده است و سایت ترجمان در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان صنعت قند با خریدن دانشمندان، تقصیرها را گردن چربی انداخت ترجمه و منتشر کرده است.
[۱] JAMA
[۲] کالری خالی به مواد غذایی‌ای اطلاق می‌شود که انرژی‌زا هستند، اما حاوی هیچ مادۀ غذایی‌ای نیستند.

 

منبع :

ترجمان علوم انسانی



نظرات
نظر خود را ثبت کنید

کاربر گرامی؛ سلامٌ علیکم

 

لطفا پیش از ثبت نظر خود توجه داشته باشید:


تجویز دارو و پیچیدن نسخه برای بیماری و مشکلات شخصی و موردی، نیاز به شرح حال کامل و معاینه بالینی دارد که طبیعتاً از طریق ارتباط مجازی، قابل حصول نیست.

 

 

لذا خواهشمندیم از تقاضای نسخه و دارو برای بیماری های موردی، اجـتناب فرمایید.

 

سایر نکات:


❶از اعلام نشانی و تلفن درمانگاه معذوریم. درصورت تمایل از طریق پایگاه «طبیب شهر»، پزشک مورد نظر خود را جستجو کنید.

ابتدا مقالات مربوطه را مطالعه کنید و پس از اطمینان از نبود اطّلاعات مورد نظرتان، نسبت به طرح سؤال اقدام کنید. از پاسخگویی به سؤالاتی که در متن مقاله پاسخ داده شده اند معذوریم.

❸از طرح سؤال هایی که نیاز به پاسخ های خصوصی و ارسال به پست الکترونیک دارد خودداری فرمایید.

❹پاسخگویی به سؤالاتِ کلّی و نیازمند پاسخ های مفصّل در توان پایگاه نیست.

❺نشانی پست الکترونیک شما در نزد پایگاه طبّ شیعه محفوظ است.

❻هرنظر را تنها یک بار ارسال کنید و از تکرار ارسال نظرات خودداری کنید.

❼حتّی المقدور از ارسال نظرات به صورت «فینگیلیش» خودداری کنید.

❽پاسخ هاي ارائه شده، كلّي و عمومي هستند و پاسخ دقيق و تخصّصي، تنها با ويزيت بيمار امكانپذير است

 

 

با سپاس و امتنان        

دکتر وحید علیان نژادی

نام :  
ایمیل :
* نظر شما
 

سایر مقالات این موضوع

برای خواهرم[618بازدید]
چرا دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند پدر و مادر خوبی باشد؟[1538بازدید]
اسمی روی بچه‌ام گذاشته‌ام که تا حالا به گوش کسی نخورده است.[1766بازدید]
اگر همیشه در دسترس نباشیم، اتفاق خاصی می‌افتد؟[1657بازدید]
با اصرار روی عزت نفس فرزندانتان آن‌ها را بی‌عرضه بار می‌آوريد.[1587بازدید]
"یادداشت ویژه"؛ بیایید کمی غیر بهداشتی زندگی کنیم![4015بازدید]
از پشت فیلتر زیباتر است؛ اینستاگرام چگونه زندگی‌مان را دگرگون کرد؟[4092بازدید]
پدر پیرم می‌خواست کنار نوه‌هایش بمیرد.[3780بازدید]
چگونه شركت‌هاي بزرگ داروسازي، شما را براي خريد داروهايي كه احتمالاً نياز نداريد، آماده مي‌كنند؟[4147بازدید]
ازدواج تك‌جنسيتي در استراليا؛ چرا اكنون؟[4156بازدید]
جامعه ستیزی به بهانه کرونا [4225بازدید]
وقتی به‌جای تجربه‌کردن زندگی از آن عکس می‌گیریم، چه چیزی را از دست می‌دهیم؟[4862بازدید]
«بنزین»، «گازوئیل» و «خوراک دام» به ‌خورد مردم ندهید.[5606بازدید]
چه شد که ما آدم ها از لحاظ روانی اینقدر ضعیف و تنبل شدیم؟ (مقاله انتخابی)[7092بازدید]
وقتی با فرزندت هستی، آن گوشی لعنتی‌ را بگذار کنار (مقاله انتخابی)[6137بازدید]
چرا بلافاصله بعد از جشن تولد نباید فیلم‌هایش را ببینیم؟ (مقاله انتخابی)[6565بازدید]
چگونه انقلاب جنسي، جامعه امريكا را براي هميشه دگرگون كرد؟ (مقاله انتخابی)[6670بازدید]
هر چه فقیرتر باشی، بیشتر به صفحهٔ گوشی‌ات نگاه می‌کنی (مقاله انتخابی)[7807بازدید]
بگذارید دوباره حوصلۀ بچه‌هایتان سر برود (مقاله انتخابی)[8094بازدید]
مخترع «واقعیت مجازی» می‌گوید همین حالا شبکه‌های اجتماعی‌تان را حذف کنید! (مقاله انتخابی)[9061بازدید]

نمایش تمامی عناوین این موضوع

آخرین مقالات

با اصرار روی عزت نفس فرزندانتان آن‌ها را بی‌عرضه بار می‌آوريد.
قبل از انتشار عکس فرزندتان در فیسبوک، به آینده‌اش فکر کنید (مقاله انتخابی)
برای بچه‌ها به جای تبلت بیلچه بخرید (مقاله انتخابی)
مَـــرهَـــم توصیه‌هایی از طبّ سنّتی ایران به راهیان سفر اربعین (ویراست چهارم)
مَـــرهَـــم؛ توصیه‌هایی از طبّ سنّتی ایران به راهیان سفر اربعین (ویراست سوّم)
کودک و تفکّر اقتصادی (2)
چگونه انقلاب جنسي، جامعه امريكا را براي هميشه دگرگون كرد؟ (مقاله انتخابی)
آیا پس از «پروژه تنظیم خانواده» نوبت به «پروژه سلامت معنوی» رسیده؟! (مقاله انتخابی)
چه طوری به همسرمون محبت کنیم بهتره؟
بهداشت جنسی کودک
«با لبخند کارکردن» چگونه به زنان آسیب می‌رساند؟ (مقاله انتخابی)
نسل چیپس و روغن نباتی (مقاله انتخابی)
خشکسالی با طعم نوشابه؛ کارخانه‌های کوکاکولا چگونه منابع آب جهان را می‌بلعند؟ +عکس و آمار (مقاله انتخابی)
صنعت قند با خریدن دانشمندان، تقصیرها را گردن چربی انداخت (مقاله انتخابی)
آیا شکر پرطرف‌دارترین مادۀ مخدر دنیاست؟ (مقاله انتخابی)
چه شد که ما آدم ها از لحاظ روانی اینقدر ضعیف و تنبل شدیم؟ (مقاله انتخابی)
اعتیادی کراک‌گونه به بوتاکس (مقاله انتخابی)
سالنامه حجامت 1399 شمسی (هدیه پایگاه طبّ شیعه)
مخترع «واقعیت مجازی» می‌گوید همین حالا شبکه‌های اجتماعی‌تان را حذف کنید! (مقاله انتخابی)
سالنامه حجامت 1402 شمسی (هدیه پایگاه طبّ شیعه)
کودکانه ها؛ 40 نکته به نکته
داروی گیاهی کرونای مدبر غدیر
چگونه شركت‌هاي بزرگ داروسازي، شما را براي خريد داروهايي كه احتمالاً نياز نداريد، آماده مي‌كنند؟
آیا تغییرات اقلیمی بچه‌دارشدن را غیراخلاقی کرده است؟ (مقاله انتخابی)
تدابیر طبّ ایرانی در درمان ناباروری
کاربران موبایل دقت کنید!