□ ميل ويسر

چکيده:

وجود موادسمي و خطرناک شيميايي مختلف در آب‏هاي درياها و درياچه‏هاي ايالات متحده و کانادا، نگراني‏هاي زيادي را در ميان مصرف‏کنندگان ماهي به ويژه مادران باردار به وجود آورده است. نکته حائز اهميت در اين ميان اين است که کاربرد بسياري از اين سموم، سال هاست که در اين مناطق ممنوع مي‏باشد. نويسنده بااشاره به اين نکته که هم اينک ايالات متحده بسياري از اين مواد ممنوعه شيميايي را به سراسر دنيا صادر مي‏کند، معتقد است که براي پاکسازي درياچه‏ها و اقيانوس‏ها، بايد توليد و استفاده از اين آفت‏کش‏ها و حشره‏ کش‏ها و علف‏کش‏هاي سمي و خطرناک، در سراسر دنيا به صورت کامل ممنوع گردد.

من که چند سال پيش، پس از سال‏ها فعاليت در بخش مهندسي شيمي و محيط زيست، بازنشسته شدم، همواره با اين پرسش مواجه بودم که چرا با وجود ممنوعيت طولاني استفاده از خانواده پلي‏کلرايد دوفينل PCB))ها، ما همچنان در آب درياچه سوپريير، شاهد وجود مقداري ثابت از آن هستيم؟ پس از چند سال فعاليت داوطلبانه در سازمان حفاظت از محيط زيست آمريکا (EPA) و فرمانداري ميشيگان، من به نتيجه‏اي قابل توجه دست نيافتم. به دنبال دو سفر تحقيقاتي به مناطق قطبي کانادا و مروري بر پژوهش‏هاي انجام شده از سوي دانشگاه‏ها و مؤسسات علمي و پژوهشي مختلف دولتي و غيردولتي دنيا، سرانجام به نتايج خيره‏کننده و بهت‏آوري دست يافتم: وجود اقدامات و فعاليت‏هاي مفتضحانه و وحشتناک از سوي مقامات دولتي، پاسخي بود که من سال‏ها به دنبال آن بودم.

بگذاريد به اين يافته‏هاي تکان دهنده، نگاهي بياندازيم: مقدار توکسافين (آفت‏کشي که به دنبال ممنوعيت کاربرد د.د.ت(DDT) جايگزين آن شد) هم اينک در بدن ماهي‏هاي قزل‏آلاي درياچه سوپريير، دوبرابر مقدار PCBها بود. و در عين حال، سمي بودن آن نيز 10 برابر بيشتر است. حجم اين دو ماده (PCBها و توکسافين) در آب درياچه، سال هاست که تغييري نکرده است.

بايد يادآوري نمايم که از سال 1982 ميلادي، استفاده از آفت‏کش توکسافين ممنوع گرديد. و اگر مقدار اين ماده به 5/1 واحد در هر يک ميليون واحد برسد، ما از اين پسماندها به عنوان پسماندهاي خطرناک ياد مي‏کنيم. سازمان حفاظت از محيط زيست ايالات متحده که اصلي‏ترين مرکز علمي تحقيق‏کننده در مورد مصرف ماهي و ارائه اطلاعات مرتبط به ساير سازمان‏هاي علمي به شمار مي‏رود، چندي پيش توصيه نمود که افراد مقداري اندک از توکسافين را مصرف کنند. تا پيش از فرا رسيدن سال 2004 ميلادي هم، وجود توکسافين در بدن ماهي‏هاي اين درياچه، علت اصلي توصيه کارشناسان به خوردن اين ماهي‏ها بود.

يک اقدام تکان دهنده دولتي: در سال 2004 ميلادي، مقامات بخش سلامت ايالت اونتاريو و ساير ايالت‏هاي پيرامون اين درياچه، توصيه به مصرف ماهي‏هاي اين درياچه را به دليل وجود همين ماده سمي متوقف کردند. هنوز هم هيچ کس به مردم ما نمي‏گويد که مصرف ماهي‏هايي را که در بدنشان موادي با 10 برابر مقدار مجاز مواد خطرناک و سمي وجود دارد، متوقف نمايند. حالا به تعدادي از پاسخ‏هايي که من سرانجام به آنها دست يافتم، نگاهي بياندازيد:

در سال‏هاي دهه شصت ميلادي، تکنولوژي کشاورزي در سايه نياز کشورهاي در حال توسعه به توکسافين، ليندان، کلردين و ساير آفت‏کش‏ها و علف‏کش‏هاي ديگر، جهت نجات آنها از گرسنگي، اقدام به صادر نمودن اين مواد شيميايي نمود. اين کشورها نيز هم اينک با داشتن جمعيتي انبوه، بخش زيادي از توليداتشان را به کشورهاي ما صادر مي‏کنند. به علاوه، وجود آفت‏کش‏ها و حشره‏کش‏هاي ممنوعه‏اي که آنان همچنان از آنها استفاده مي‏نمايند، به آلوده نمودن هوا و آب ها ي ما منجر مي‏شود. در يک نگاه جهاني، ما شاهد حضور PCBها در سراسر خاک قاره بزرگ آمريکا هستيم و البته با حرکت به طرف سرزمين‏هاي شمالي، مقدار آنها کمتر مي‏گردد. وضعيت آفت‏کش ليندان کاملاً متفاوت است: چرا که در آب‏هاي نواحي قطبي، مقدار آن 40 برابر مقدار اندازه‏گيري شده در آب‏هاي مناطق معتدل کره زمين است. به هرحال، ما شاهد وجود مقدار نگران‏کننده‏اي از اين سموم شيميايي در درياهاي بزرگ، درياچه‏هاي کوهستاني، آب‏هاي مناطق قطبي و همچنين درياچه لابرگ هستيم. در اين ميان، مطالعات صورت گرفته بر روي زنان باردار ساکن ايالت «اينيوت» نشانگر مصرف 4 برابر حد مجاز آفت‏کش توکسافين، به دليل استفاده از گوشت پستانداران دريايي مي‏باشد. توکسافين، پي‏سي‏بي‏ها (پلي کلرايدهاي دوفنيل و يا PCBها)، کلردين و ساير آفت‏کش‏ها و علف‏کش‏هاي ممنوعه، درياچه‏هاي ما را ترک نخواهند نمود، مگر اينکه استفاده از همه آن‏ها در سراسر مناطق دنيا ممنوع گردد. بي‏ترديد مخفي کردن اين مشکل، باعث از بين رفتن آثار آن و يا بهبود شرايط کنوني ما نخواهد شد و پيشنهاد های خوش بينانه‏اي هم که از سوي برخي از مقامات دولتي در جهت اختصاص يک بودجه 20 ميليارد دلاري براي پاکسازي درياچه ‏هاي ما ارائه گرديده، نخواهد نتوانست گامي قابل توجه در حذف و يا کاهش مقدار موادشيميايي بسيار سمي موجود در آب‏هاي درياچه‏هاي ايالات متحده بردارد. در نهايت، آرزوي من، آشکار شدن همه حقايق موجود در حوزه درياچه‏هاي کشور ما و در عين حال، تلاش رهبرانمان براي انجام اقداماتي اثربخش و مفيد و نه مخفي کردن اصل مشکل است.

منبع: www.Madison.com

به نقل از: ماهنامه سیاحت غرب، شماره 58